Μου αρέσουν οι πολυγραφώτατοι ποιητές. Μπορείς να βυθιστείς στο λόγο τους, όπως σε ομηρικό υφαντό που διηγείται τον πόλεμο της Τροίας. Κι ό,τι δεν καταλάβεις στη μια σελίδα, θα το προσέξεις ίσως σε μια άλλη. Διαρκής αναδιήγηση του εαυτού του στο ταξίδι του μέσα στον κόσμο. Το Φως πρωταγωνιστεί σε αυτό το έργο του Ρίτσου. Με μια ζωγραφική σχεδόν εμμονή και ζωγραφική απαίτηση του αληθοφανούς, όπως κρύβεται πίσω από τα πέπλα της Επιθυμίας ή της Διαίσθησης. Μελετώντας σήμερα – Τρίτη του Πάσχα – για πολλοστή φορά την «Σειρά Τρίτη» των «Μαρτυριών» του, έσκυψα από τα παράθυρο και κοίταξα τις λουλουδιασμένες πασχαλιές στο πάρκο του Ινστιτούτου Παστέρ. Τότε αίφνης συνειδητοποίησα ότι έτσι θα έγραφε η Αντιγόνη, αν την έβγαζες από το σπήλαιο που κλείστηκε ζωντανή για να πεθάνει. Ο φυματικός Γιάννης Ρίτσος, που βίωσε το κρύο άγγιγμα του Θανάτου από νωρίς, που είδε το πυρωμένο χέρι της Τρέλας να συναγωνίζεται τον Χάροντα στο ξεκλήρισμα της οικογένειάς του, έζησε όλο το βίο ως μελλοθάνατος, ως δυνάμει μανικός, διονυσιακός κι απολλώνιος, επιθυμώντας καθημερινώς να επιβεβαιώσει ότι είναι ζωντανός, βλέπει το Φως κι έχει τη διαύγεια ενός Έλληνα που ατενίζει το Αιγαίο, χωρίς να προβάλλει στην εικόνα Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες σκοτεινούς.
Η τρίτη σειρά των «Μαρτυριών» του Γιάννη Ρίτσου γράφτηκε την πρώτη δεκαετία της επίγειας ζωής μου. Την διαβάζω και την ξαναδιαβάζω αναζητώντας τους ίδιους ήχους, μυρωδιές κι αισθήσεις (με πρωταγωνίστριες την όραση και την αφή) που βίωνα κι εγώ κοιτώντας τη Μεσόγειο από το ποιητικό λιμάνι της Καλαμάτας, παρατηρώντας την ανομολόγητη ενοχή για τις κρυμμένες ηδονές των ανθρώπων, αυτό το βάρος που κουβαλάνε οι ψυχές όταν συνεχίζουν να βλέπουν το εκτυφλωτικό φως του καλοκαιριού, καιρό πολύν μετά τον ενταφιασμό των αγαπημένων τους. Αυτή η απροσδιόριστη θλίψη που δεν αφήνει ο καύσωνας του Ιουλίου και η φιλήδονη αίσθηση της σάρκας που απαιτεί εκπλήρωση του Πόθου του συμπαντικού, του ορφικού Έρωτα, που δεν επιτρέπει το ελληνικό τοπίο κι η επικούρεια Σκέψη να μετατραπεί σε μελαγχολία. Κι αν έζησα ένα βήμα μόλις από εκεί που μεγαλούργησε η Μαρία Πολυδούρη, στην προκυμαία που ζωγράφισε ο Μαλέας, λίγο παρέκει από το σπίτι που γεννήθηκε η κόρη του αγαπημένου μου πεζογράφου Λώρενς Ντάρελ, ορκίστηκα ότι μια μέρα θα φύγω από εδώ και δεν ξαναγύρισα, παρά σποραδικά και μόνον και βιαζόμουνα να περάσω το Αυλάκι της Κορίνθου προς τα πάνω, σε μέρη πιο στερεά κι απόρθητα (έτσι νόμιζα).
Τα ποιήματα αυτά του Ρίτσου, γραμμένα κάπου μεταξύ Σάμου κι Αθήνας, ανακαλούν στη μνήμη μου την ίδια περιπέτεια φυγής από τον εσωτερικό λαβύρινθο με το ανίκητο Μινώταυρο, πολύ πριν γεννηθεί ο μετέφηβος Θησέας. Είναι μεγάλη ποίηση, καθαρή, σαν τη ζωγραφική του Βαν Γκογκ, αθώα σαν το «Άσμα Ασμάτων», ταπεινή σαν το ευωδιαστό χαμομήλι στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού, μια Δευτέρα του Πάσχα, με τις χελώνες να σμίγουν, χωρίς να πατούν τις παπαρούνες και τους σύγχρονους προσκυνητές να αποφεύγουν το μνημείον των Τριτοπατόρων, φοβούμενοι ίσως μήπως κάποια αρχαία κατάρα πέσει επί της κεφαλής τους κι οι παλαιοί νεκροί δεν τους υποδεχτούν όταν θα έρθει η ώρα τους η στυγνή να αποχαιρετίσουν αυτή τη φωταύγεια που ζευγαρώνει τα βουνά με τα έργα των ανθρώπων.
Κι αν σας μιλώ ποιητικά, είναι ο μόνος τρόπος για να προσεγγίσεις το ποίημα ενός ποιητή, που ήθελε να μεταδώσει την «άλλη θέαση» των φαινομένων, ως ιό, καθαρτήριο κι εξαγνιστικό. Υποκλίνομαι στη μνήμη του Γιάννη Ρίτσου. Κι αυτή την άνοιξη θα θριαμβεύσει με την παγκόσμια ελληνικότητα της ματιάς του. Τη διαχρονική.
Κωνσταντίνος Μπούρας www.konstantinosbouras.gr
Γιάννης Ρίτσος: “Έλξεις” – Το πρώτο ποίημα από την ανέκδοτη συλλογή “Υαλογραφίες”
Η συλλογή “Υαλογραφίες” ξεκινάει την 1. ΧΙ. του 80 και ολοκληρώνεται 23.VIII.81
Εδώ, παρουσιάζουμε κατ’ αποκλειστικότητα το πρωτότυπο χειρόγραφο του ποιήματος ‘Έλξεις“, ευγενική προσφορά της Έρης Ρίτσου, για το keimena.gr!..
Γιώργος Γιαννουσάκης: Στα 70 χρόνια του Γ. Ρίτσου
Εγώ τον πρόφτασα παιδί μου
το Ρίτσο
Τον είδα, τον άκουσα,
του μίλησα κιόλας
Σαν να ταν χτες
γιορτάζαμε τα 70 Του
Τον κύταξα,
ήταν ήσυχος,
βέβαιος πια.
Το βλέμα Του
γαλήνιο
(από τότε)
ησύχαζε
στο πρωινό γάλα σου
στο χαμόγελο των ματιών σου.
Ήταν ήσυχος,
βέβαιος πια.
Στην κουρασμένη όψη του
είχαν πια καταλαγιάσει
οι κραυγές των σκοτωμένων
ήταν ήσυχος,
βέβαιος πια.
……….”
Γράφτηκε στα 70-χρονα του Γιάννη Ρίτσου,
Τον θυμάμαι καθώς μου έγραφε το “αυτόγραφο” Του
σ’ ένα βιβλίο Του (το έχω φυσικά ακόμα)
(Λόγω ζημιάς έχει χαθεί το υπόλοιπο ποίημα)
ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΣ “Οι γειτονιές του κόσμου” από τη θεατρική ομάδα του ΠΑΜΕ
Σήμερα Κυριακή 5 Απρίλη στις 7 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί η πρεμιέρα της θεατρικής παράστασης «Οι Γειτονιές του Κόσμου» του Γιάννη Ρίτσου από τη θεατρική ομάδα του ΠΑΜΕ στον κινηματογράφο «Studio» (Σπάρτης και Σταυροπούλου 33, πλ. Αμερικής).
Σε ανακοίνωσή του το ΠΑΜΕ αναφέρει:
«Η θεατρική ομάδα του ΠΑΜΕ η οποία διανύει τον 6ο χρόνο από τη συγκρότησή της, συνεχίζει με το ίδιο μεράκι και περισσότερη πείρα το θέατρο από εργάτες για εργάτες.
Εργάτες, άνεργοι, φοιτητές, συνταξιούχοι, μετανάστες, πλαισιώνουν την ομάδα η οποία συνεχίζει να δουλεύει με μεράκι και αποφασιστικότητα.
Ο πολιτισμός ενισχύει τη δράση του ταξικού κινήματος. Είναι πολλαπλά χρήσιμος στους αγώνες που δίνουμε κόντρα στο εκμεταλλευτικό σύστημα, κόντρα στην ηττοπάθεια, τη μοιρολατρία και το συμβιβασμό. Κόντρα στην πολιτιστική αλλοτρίωση.
Ο αγώνας, για την οργάνωση στα σωματεία, στους τόπους δουλειάς, στους κλάδους. Ο αγώνας για την ανασύνταξη του εργατικού – λαϊκού κινήματος. Ο αγώνας για μια ζωή με αξιοπρέπεια, έχει ανάγκη και τον πολιτισμό.
Η πρώτη παράσταση είναι αφιερωμένη στα 16 χρόνια αγωνιστικής δράσης του ΠΑΜΕ που γεννήθηκε στις 3 Απρίλη του 1999 μέσα από τα σπλάχνα της εργατικής τάξης.
Οι παραστάσεις μπορούν να συμβάλουν στην οικονομική εξόρμηση του ΠΑΜΕ η οποία είναι απαραίτητη για τις αυξημένες υποχρεώσεις του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος.
Το έργο «Οι Γειτονιές του Κόσμου» γράφτηκε από τον Γιάννη Ρίτσο στη Μακρόνησο τα χρόνια 1949 – 1951.»
Η Αλέκα Παΐζη θυμάται τον πρώτο «Επιτάφιο» του Γ. Ρίτσου και στιγμές από τη φιλία της με τον ποιητή
Η Αλέκα Παΐζη (1919-2009) υπήρξε μια ξεχωριστή μορφή του θεάτρου με τη ζωή της άρρηκτα συνδεδεμένη με τους αγώνες του λαού για λευτεριά αλλά και «ιδανικά πέρα από την απελευθέρωση, ιδανικά που αντέχουν και ζητούν δικαίωση», όπως έλεγε η ίδια. Η ηθοποιός που όπως είναι γνωστό συμμετείχε στις παραστάσεις του «Επιτάφιου» με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη (1961 και αργότερα), συμμετείχε και στην πρώτη παρουσίαση του έργου του Γ. Ρίτσου μπροστά σε κοινό, πριν ακόμα μελοποιηθεί και αγαπηθεί από το πανελλήνιο.
Click ΕΔΩ για να διαβάσετε ολόκληρο το θέμα στο ΑΤΕΧΝΩΣ
Το Γυμνάσιο Μονεμβασιάς, πήρε το όνομα του Γιάννη Ρίτσου
To όνομά του φωτίζει στον τόπο του.
Μακάρι οι παρακαταθήκες του να είναι οδηγός για τα παιδιά.
Έρη Ρίτσου
«Σεφέρης – Ρίτσος: η συνάντηση δύο ποιητών την ίδια μέρα, με το ίδιο θέμα» της Γιώτας Ιωακειμίδου
Γ. Σεφέρη «Επί ασπαλάθων…» – Γ. Ρίτσου «Ούτε η Μυθολογία»
Με ένα χρόνο διαφορά οι δύο ποιητές γράφουν ποιήματα με το ίδιο ακριβώς θέμα. Μεσούσης της χούντας ψάχνουν τρόπους να γράψουν εναντίον της, αλλά με τρόπο συμβολιστικό, μέσα από τις πηγές της ιστορίας του παρελθόντος να μιλήσουν για το σήμερα.
Click ΕΔΩ για να δείτε ολόκληρο το άρθρο, στο schooltime.gr