«Πού να βρω την ψυχή μου;»

Επανεκδόθηκε και κυκλοφορεί από τι εκδόσεις Ιανός ο πρώτος τόμος από την τριλογία «Μουσική» του Μίκη Θεοδωράκη με τίτλο «Πού να βρω την ψυχή μου;»
Το βιβλίο, το οποίο προλογίζει ο Ανδρέας Μαράτος, περιλαμβάνει 46 συνεντεύξεις και 5 κείμενα του συνθέτη.
Γιατί η μελοποίηση του Ρίτσου;
«Η ελληνολατρία στον Ρίτσο», γράφει ο Μίκης, «δεν ήταν εγκεφαλική αλλά βιωματική. Με το ταλέντο και τη συνεχή άσκηση είχε πετύχει να ενώσει μέσα του τους μύθους και τα τραγικά πρόσωπα του χτες με του σήμερα.
Άλλωστε η σχέση του με το κύριο υλικό της εργασίας του, τη γλώσσα, δείχνει ότι τον σαγήνευε και τον χάλκευε η βεβαιότητα ότι σμιλεύει την ίδια γλώσσα την ελληνική, από τον Όμηρο ως σήμερα. Πώς όμως μπορούσε να γίνει άξιός της; Δίνοντας της αντάξιο περιεχόμενο, που μόνον ένας ποιητής, φωνή του λαού και του καιρού του, μπορούσε να της προσφέρει.
Έτσι εξηγείται ο βαθύς κι επώδυνος δεσμός του με το λαό και τον καιρό. Η συνέπειά του, η πίστη του και η απόφασή του να ζήσει –ακόμα και με κίνδυνο να καταστραφεί– όλα τα πάθη του λαού, καθώς σφάδαζε μέσα στη δίνη των καιρών.
Ήθελε να γίνει αντάξιός τους, όχι απλώς με ένα μέρος, αλλά με το όλον του εαυτού του. Έπρεπε να εισέλθει στην κάμινο της δοκιμασίας ολόκληρος, όχι μόνο με το πνεύμα αλλά και με το σώμα, όχι μόνο με τη φαντασία αλλά με την ευαισθησία και τον πόνο και της τελευταίας φλέβας, ακόμα και του τελευταίου αιμάτινου αγγείου του σώματός του. Και γι αυτό ο Ρίτσος έγινε έργο και σύμβολο άξιο να σταθεί πλάι στον ανώνυμο μάρτυρα, την ψυχή της Ελλάδας, αυτόν που τον οδήγησε στη θυσία η πεπτουσία της συλλογικής μας συνείδησης, τα άγια των αγίων της ρωμιοσύνης».
Αν ο «Επιτάφιος» και η «Ρωμιοσύνη» ήταν η ποιητική έκφραση του αγώνα και της θυσίας ενός λαού για την ελευθερία, η μελοποίησή τους άγγιξε τα μύχια της ψυχής και της συνείδησης των Ελλήνων.
Η μελοποιημένη ποίηση του Ρίτσου έδειξε τον δρόμο για τη συλλογική πνευματική ανύψωση, ώστε να υλοποιηθεί ολοκληρωμένα ο ύψιστος στόχος του αγωνιζόμενου λαού: να δημιουργήσει μια ευτυχισμένη κοινωνία και να αλλάξει τον κόσμο αλλάζοντας τον εαυτό του. Έτσι το «πολεμάμε και τραγουδάμε» της Εθνικής Αντίστασης έβρισκε τον δρόμο της ολοκλήρωσής του, τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο.

Γιάννης Γούτης
Δημοσιογράφος - Κειμενογράφος